Juni 2024. Hieronder de samenvatting van de artikelen die in aflevering 31 van Stompwiic zijn gepubliceerd. De samenvattingen zijn goeddeels gemaakt met de hulp van kunstmatige intelligentie (AI, die van Microsoft). Plaatje van het dorstige hert .... gemaakt met behulp van een ander AI programma.

Deze aflevering van Stompwiic bevat zeven artikelen, elk met een ander onderwerp en auteur. Hierbij een wat uitgebreidere samenvatting van drie van die artikelen:

Boeken? Weg Ermee! : In februari 2024 verscheen een nieuwsbrief met een artikel over een boeken- en rariteitenveiling die in 1788 in Leiden plaatsvond. Dit artikel benadrukte het probleem dat het lastig was om precies vast te stellen welke boeken van welke eigenaar afkomstig waren, aangezien vijf verschillende verkopers hun collecties voor deze veiling hadden samengevoegd. Een van deze verkopers was pastoor Vincent Arnold Neerincx uit Stompwijk, van wie bekend is dat hij een zwakke gezondheid had en in 1784 of 1786 overleed.

Wetenschappelijke bibliotheken bewaren vaak oude veilingcatalogi, die inzicht geven in de boeken die toen werden verkocht, inclusief informatie over de verkoper, het onderwerp en de opbrengst van de veiling. De veilingcatalogus uit 1788 is gedigitaliseerd door de Koninklijke Bibliotheek en bevat meer dan 3000 boeken en andere curiositeiten zoals een skelet en Chinees schoeisel. Hoewel het lastig is om precies vast te stellen welke boeken uit Neerincx' collectie kwamen, biedt de catalogus wel een interessant inkijkje in de boekenhandel van die tijd.

Er wordt gespeculeerd over Neerincx' interesse in juridische boeken, hoewel er geen harde bewijzen zijn dat hij deze zelf had aangeschaft. Verder suggereert het artikel dat Neerincx mogelijk geïnteresseerd was in jansenistische werken, aangezien een aantal stukken in de catalogus specifiek op dit onderwerp lijken te wijzen. Tot slot wordt de vraag gesteld hoe Neerincx onderscheid maakte tussen zijn persoonlijke boeken en de boeken van de parochiebibliotheek. Meer archiefonderzoek zou dit mogelijk kunnen verduidelijken.

Vaders bijondere thuiskomst:  Wij woonden aan het Oosteinde 22 in een oud, scheef huis dat inmiddels is afgebroken. Vroeger was het Oosteinde een rustige straat waar weinig verkeer kwam, en wij speelden er vaak op de weg. Mijn vader, Aad Oliehoek, fietste dagelijks voor dag en dauw naar zijn werk in Leiderdorp bij de Koninklijke Grofsmederij, die hij 'de stinkfabriek' noemde. Zijn thuiskomst in de middag was voor mij altijd een trots moment. Hij kwam samen met zijn neef Kees, moe maar lachend, en noemde mij altijd met een grapje ‘mijn naadje’, wat me een speciaal gevoel gaf.

Op een warme junidag bleef hij echter langer weg dan normaal, tot onze bezorgdheid. Terwijl we aan tafel zaten, hoorden we plots het geluid van fietsbanden door het grind en zagen we hem in de heg liggen, met een fiets half over zich heen en een sigarenpijpje in zijn mond. Dit was ongebruikelijk, want mijn vader rookte of dronk nooit.

Later bleek dat hij met collega's onderweg naar huis een feestelijke stop had gemaakt bij Café De Landbouw om het jubileum van een vriend te vieren. Na enkele drankjes en een potje biljart was hij met een sigaar op weg naar huis gegaan. Uiteindelijk bereikte hij het Oosteinde, waar hij in de heg belandde. Hoewel moeder boos was, wist vader de situatie met humor te redden, zelfs toen de buurman hem kwam herinneren aan een afspraak om te hooien.

In het zonnetje gezet: In vroegere jaren waren er in elke gemeenschap enkele mannen met een bijzondere status, waaronder de pastoor, de dokter en de hoofdonderwijzer, soms aangevuld met een rijke boer of notaris. Ook in Stompwijk was dit het geval. Tot in de jaren zeventig kregen deze mannen bij jubilea of afscheid veel aandacht van de gemeenschap. Een voorbeeld hiervan is het zilveren jubileum van dokter Kortmann in 1960. Dit werd groots gevierd in zowel Zoeterwoude als Stompwijk. Tijdens deze viering waren er toespraken van belangrijke figuren, waaronder de burgemeesters en de pastoor. Ook de scholen droegen bij met zang, en de dokter werd verrast met geschenken, waaronder een doos sigaren en een televisie, wat destijds een bijzonder cadeau was.

Een kostelijk moment was nog toen het driejarige dochtertje van de heer Janson bloemen overhandigde aan de dokter en daarvoor een kusje kreeg, wat volgens de pers een mooi intermezzo vormde. Daarnaast voerden de jongens een medisch schetsje op. 

Enkele jaren later werd ter ere van het veertigjarig priesterschap van pastoor Koning een kinderoperette opgevoerd, die zelfs twee keer werd uitgevoerd. Hoewel de details van de operette niet volledig zijn bewaard, blijkt uit persberichten dat het uit vier bedrijven en een slot bestond. De hoofdonderwijzer Van der Put prees de grote inzet van de onderwijzeressen, die ervoor zorgden dat het stuk een groot succes werd. Dankzij hun inspanningen werd goed toneelspel geleverd, waarmee de gemeenschap een waardevolle bijdrage leverde aan deze bijzondere viering.

Er is ook gewerkt aan een zogenaamd 'dashboard', een scherm dat de stand van zaken laat zien. In de kop van deze bijdrage ziet u een afbeelding daarvan. Het dashboard geeft de actuele stand van zaken weer. Zo ziet u dus dat er op dit moment 500 ingevoerde bidprentjes zijn en dat de gemiddelde leeft van de overledenen 58,7 jaar oud is. Maar u kunt ook zien dat de gemiddelde leeftijd in de loop der jaren langzaam toeneemt. Wij werden met zijn allen gemiddeld ouder. Op dit moment zitten er ook ongeveer 100 bidprentjes in de database waar nog wat aandacht moet worden besteed. Het dashboard is te vinden op https://bidprentjes.oudstompwijk.nl/dashboard/

Tot slot. Vooral bij oudere bidprentjes ontbreekt geregeld de geboortedatum van de overledene. Maar er wordt dan wel een leeftijd gegeven, soms zelfs vrij precies (69 jaar en vier maanden). Het geboortejaar kan dan natuurlijk worden uitgerekend. De verjaarsdatum wordt in dit soort gevallen altijd gelijk gehouden met de overlijdensdatum.